Unit 18: ความสามารถ การขอร้อง และความจำเป็น (Abilities, Requests & Necessity)

เป้าหมายบทเรียน (Goals)

ใช้ Modal Verb can และ can't เพื่อพูดถึงความสามารถ (ability) และความเป็นไปได้ (possibility)
ใช้ can และ could ในการขออนุญาต (asking for permission) และขอร้อง (making requests) อย่างสุภาพ (โดย could สุภาพกว่า)
ใช้ must และ have to เพื่อพูดถึงความจำเป็น หรือ กฎข้อบังคับ (necessity/obligation)
ใช้ mustn't สำหรับข้อห้าม (prohibition) และ don't/doesn't have to สำหรับความไม่จำเป็น (lack of necessity)
เข้าใจโครงสร้างประโยคที่ใช้ Modal Verbs (Modal + V1)

คำศัพท์ (Vocabulary)

Abilities & Skills (ความสามารถและทักษะ):

speak (สปีค) - พูด (verb / คำกริยา) -> speak English/Thai
swim (สวิม) - ว่ายน้ำ (verb / คำกริยา)
drive (ไดรฟ์) - ขับรถ (verb / คำกริยา)
ride (ไรด์) - ขี่ (verb / คำกริยา) -> ride a bike/motorbike
cook (คุค) - ทำอาหาร (verb / คำกริยา)
play (เพลย์) - เล่น (verb / คำกริยา) -> play the guitar, play football
sing (ซิง) - ร้องเพลง (verb / คำกริยา)
dance (ดานซ์) - เต้นรำ (verb / คำกริยา)
draw (ดรอ) - วาดรูป (verb / คำกริยา)
use (ยูส) - ใช้ (verb / คำกริยา) -> use a computer
piano (เปียโน) - เปียโน (noun / คำนาม)

Requests & Permission Phrases (วลีขอร้องและขออนุญาต):

Can I...? / Could I...? (แคน ไอ / คูด ไอ) - ฉันขอ...ได้ไหม? (phrase / วลี)
Can you...? / Could you...? (แคน ยู / คูด ยู) - คุณช่วย...ได้ไหม? (phrase / วลี)
Is it okay if I...? (อิส อิท โอเค อิฟ ไอ) - จะเป็นไรไหมถ้าฉันจะ...? (phrase / วลี)
Do you mind if I...? (ดู ยู ไมน์ด อิฟ ไอ) - คุณจะว่าอะไรไหมถ้าฉันจะ...? (phrase / วลี) - คำตอบ No = ไม่ว่าอะไร เชิญเลย
please (พลีซ) - กรุณา (adverb / คำวิเศษณ์ หรือ interjection / คำอุทาน)
go ahead (โก อะเฮด) - เชิญเลย, ทำเลย (phrase / วลี)
I'm afraid not (แอม อะเฟรด นอท) - เกรงว่าจะไม่ได้ (phrase / วลี)

Necessity & Obligation Words (คำเกี่ยวกับความจำเป็น/ข้อบังคับ):

rule (รูล) - กฎ (noun / คำนาม)
law (ลอ) - กฎหมาย (noun / คำนาม)
necessary (เนเซสเซอรี่) - จำเป็น (adjective / คำคุณศัพท์)
important (อิมพอร์เทินท์) - สำคัญ (adjective / คำคุณศัพท์)
required (รีไควร์ด) - จำเป็นต้องมี, ถูกบังคับ (adjective / คำคุณศัพท์)
allowed (อะลาวด์) - ได้รับอนุญาต (adjective / คำคุณศัพท์)
forbidden (ฟอร์บิดเดน) - ถูกห้าม (adjective / คำคุณศัพท์)
prohibited (โพรฮิบิทิด) - ถูกห้าม (adjective / คำคุณศัพท์)
uniform (ยูนิฟอร์ม) - เครื่องแบบ (noun / คำนาม)

คำศัพท์เพิ่มเติม (Additional Vocabulary):

penguin(s) (เพนกวิน(ส์)) - นกเพนกวิน (noun / คำนาม)
moment (โมเมินท์) - ชั่วขณะ, สักครู่ (noun / คำนาม)
slowly (สโลวลี) - อย่างช้าๆ (adverb / คำวิเศษณ์)
seatbelt (ซีทเบลท์) - เข็มขัดนิรภัย (noun / คำนาม)
cheat (ชีท) - โกง, ทุจริต (verb / คำกริยา)
hurry (เฮอร์รี่) - รีบ (verb / คำกริยา)
lost (ลอสท์) - หลงทาง (adjective / คำคุณศัพท์)
suit (สูท) - ชุดสูท (noun / คำนาม)
smart casual (สมาร์ท แคชวล) - ชุดสุภาพกึ่งลำลอง (noun phrase / วลีคำนาม)
ID card (ไอดี คาร์ด) - บัตรประจำตัว (noun phrase / วลีคำนาม)
at all times (แอท ออล ไทม์ส) - ตลอดเวลา (phrase / วลี)
canteen (แคนทีน) - โรงอาหาร (noun / คำนาม)
challenging (ชาเลนจิง) - ท้าทาย (adjective / คำคุณศัพท์)
rewarding (รีวอร์ดดิง) - คุ้มค่า, ให้ผลตอบแทน (adjective / คำคุณศัพท์)
beginning (บิกินนิง) - การเริ่มต้น, ตอนต้น (noun / คำนาม)
practice (แพรคทิส) - ฝึกฝน (verb / คำกริยา), การฝึกฝน (noun / คำนาม)
improve (อิมพรูฟ) - พัฒนา, ทำให้ดีขึ้น (verb / คำกริยา)
communicate (คอมมูนนิเคท) - สื่อสาร (verb / คำกริยา)
confidently (คอนฟิเดนท์ลี) - อย่างมั่นใจ (adverb / คำวิเศษณ์)
lift (ลิฟท์) - ยก (verb / คำกริยา)
dictionary (ดิคชันนารี) - พจนานุกรม (noun / คำนาม)
loudly (ลาวด์ลี) - อย่างดัง (adverb / คำวิเศษณ์)
driver's license (ไดรเวอร์ส ไลเซินส์) - ใบขับขี่ (noun phrase / วลีคำนาม)
picture(s) (พิคเจอร์(ส)) - รูปภาพ (noun / คำนาม)

ไวยากรณ์ (Grammar)

Modal Verbs (เช่น can, could, should, must, will, might) เป็นกริยาช่วยพิเศษ มีลักษณะสำคัญคือ:

ต้องตามด้วย กริยาช่อง 1 (V1) เสมอ (ห้ามเติม to, -s, -ed, -ing)
- ถูก: I can swim.
- ผิด: I can ~~to swim~~ / ~~swims~~ / ~~swam~~ / ~~swimming~~.
รูปเหมือนเดิมกับทุกประธาน (ไม่ต้องผันตาม I/You/He/She/...)
- I can, You can, He can, She can,...
สร้างปฏิเสธโดยเติม not หลัง Modal (หรือใช้รูปย่อ)
- can not -> can't / cannot (เขียนติดกัน)
- could not -> couldn't
- must not -> mustn't
- (have to ใช้ don't/doesn't have to)
สร้างคำถามโดยสลับ Modal ไว้หน้าประธาน
- Can you swim?
- Could I borrow your pen?
- Must we finish today?
- (have to ใช้ Do/Does ... have to?)

Can / Can't (ความสามารถและความเป็นไปได้)

Ability (ความสามารถ): บอกว่าใครสามารถทำอะไรได้หรือไม่
- I can speak Thai. (ฉันพูดภาษาไทยได้)
- She can play the piano very well. (หล่อนเล่นเปียโนได้เก่งมาก)
- He can't swim. (เขาว่ายน้ำไม่เป็น)
- Birds can fly, but penguins can't. (นกบินได้ แต่เพนกวินบินไม่ได้)
Possibility (ความเป็นไปได้): บอกว่าสิ่งนั้นเป็นไปได้หรือไม่ที่จะเกิดขึ้น/ทำได้
- You can buy tickets online. (คุณสามารถซื้อตั๋วออนไลน์ได้ - มันเป็นไปได้)
- We can meet tomorrow if you are free. (เราเจอกันพรุ่งนี้ได้นะถ้าคุณว่าง - มันเป็นไปได้)
- It can be cold in the mountains at night. (มันอาจจะหนาวบนภูเขาตอนกลางคืนได้ - มีความเป็นไปได้)
- You can't park here. (คุณจอดรถตรงนี้ไม่ได้ - ไม่ได้รับอนุญาต/เป็นไปไม่ได้)

Can / Could (การขออนุญาตและการขอร้อง)

Asking for Permission (ขออนุญาต): ใช้ Can I...? หรือ Could I...? (Could สุภาพกว่า)
- Can I use your phone, please? (ฉันขอใช้โทรศัพท์คุณหน่อยได้ไหม?)
- Could I borrow your pen for a moment? (ฉันขอยืมปากกาคุณสักครู่ได้ไหม? - สุภาพ)
- การตอบอนุญาต: Yes, of course. / Sure. / Go ahead.
- การตอบปฏิเสธ: I'm sorry, but... / I'm afraid not.
Making Requests (ขอร้อง): ใช้ Can you...? หรือ Could you...? (Could สุภาพกว่า)
- Can you help me with this bag? (คุณช่วยฉันยกกระเป๋าใบนี้หน่อยได้ไหม?)
- Could you speak more slowly, please? (กรุณาพูดช้าลงหน่อยได้ไหมครับ/คะ? - สุภาพ)
- Could you tell me the time, please? (กรุณาบอกเวลาหน่อยได้ไหมครับ/คะ?)
- การตอบรับ: Yes, of course. / Sure. / Okay.
- การตอบปฏิเสธ: I'm sorry, I can't right now. / I'm afraid I'm busy.

ข้อควรจำ: Could ในที่นี้ไม่ได้หมายถึงอดีต แต่ทำให้ประโยค สุภาพมากขึ้น

Must / Have to (ความจำเป็นและข้อบังคับ)

Must + V1: ใช้กับความจำเป็นที่มาจาก ความรู้สึกส่วนตัวของผู้พูด หรือ กฎ/คำสั่งที่เข้มงวดมากๆ
- I must finish this report today. (ฉันต้องทำให้เสร็จวันนี้ - ความรู้สึกตัวเองว่าจำเป็น)
- You must wear a seatbelt when driving. (คุณต้องคาดเข็มขัดนิรภัยเมื่อขับรถ - กฎหมาย/คำสั่งเข้มงวด)
Have to + V1: (ผันตามประธาน: I/You/We/They have to, He/She/It has to) ใช้กับความจำเป็นที่มาจาก กฎเกณฑ์ หรือสถานการณ์ภายนอก
- I have to get up early for work tomorrow. (ฉันต้องตื่นเช้าพรุ่งนี้เพื่อไปทำงาน - กฎ/ตารางงานบังคับ)
- She has to study for the exam. (หล่อนจำเป็นต้องอ่านหนังสือสอบ - สถานการณ์บังคับ)
ความแตกต่าง: ในหลายกรณี must และ have to ใช้แทนกันได้ ความหมายใกล้เคียงกันมาก แต่ must จะฟังดูหนักแน่นหรือเป็นเรื่องส่วนตัวกว่าเล็กน้อย ส่วน have to ใช้บ่อยกว่าในภาษาพูดทั่วไป
ในรูปคำถาม: นิยมใช้ Do/Does ... have to...? มากกว่า Must...?
- Do* you have to* work on Saturdays? (คุณจำเป็นต้องทำงานวันเสาร์ไหม?)
- Does* she have to* wear a uniform? (หล่อนจำเป็นต้องใส่เครื่องแบบไหม?)

Mustn't / Don't have to (ข้อห้ามและความไม่จำเป็น)

Must not (mustn't) + V1: แปลว่า "ห้าม" ทำเด็ดขาด (Prohibition) เป็นกฎข้อห้าม
- You mustn't smoke in here. (คุณห้ามสูบบุหรี่ในนี้)
- Students mustn't cheat during the exam. (นักเรียนห้ามทุจริตระหว่างการสอบ)
Don't / Doesn't have to + V1: แปลว่า "ไม่จำเป็นต้อง" ทำก็ได้ ไม่ได้ห้าม (Lack of necessity)
- Tomorrow is a holiday. You don't have to get up early. (พรุ่งนี้เป็นวันหยุด คุณไม่จำเป็นต้องตื่นเช้า)
- She doesn't have to work today. (วันนี้หล่อนไม่จำเป็นต้องทำงาน)

ข้อควรจำเน้นๆ สำหรับคนไทย:

Mustn't (ห้าม) vs Don't have to (ไม่จำเป็นต้อง): ความหมายต่างกันชัดเจน! ห้ามใช้สลับกันเด็ดขาด!
- You mustn't drive fast. (ห้ามขับรถเร็ว - ผิดกฎ/อันตราย)
- You don't have to drive fast. (คุณไม่จำเป็นต้องขับรถเร็ว - ขับช้าๆ ก็ได้ ไม่ได้ห้ามขับเร็ว)

การออกเสียง (Pronunciation Focus)

Can /kən/ vs Can't /kænt/:
- Can (บอกเล่า): มักออกเสียงเบาๆ สั้นๆ คล้าย /kən/ (เคิน)
  - I can swim. /aɪ kən ˈswɪm/
- Can't (ปฏิเสธ): ออกเสียงยาวกว่า เน้นเสียงสระ /æ/ ชัดเจน คล้าย /kænt/ (แค้นท์) ในภาษาอังกฤษแบบอเมริกัน หรือ /kɑːnt/ (ค้านท์) ในแบบบริติช
  - I can't swim. /aɪ ˈkænt ˈswɪm/
- การแยก can/can't ในการฟัง ต้องอาศัยบริบทและน้ำเสียงด้วย
Must /məs(t)/: ในประโยคบอกเล่าทั่วไป มักออกเสียงเบาๆ /məs/ (เมิส) ตัว t ท้ายอาจไม่ชัดเจน
Mustn't /ˈmʌsnt/: ตัว t ตรงกลางไม่ออกเสียง (มัส-ซึ่นท์)
Have to /ˈhæftə/ - Has to /ˈhæstə/: ในภาษาพูดเร็วๆ มักออกเสียงคล้าย "แฮฟทะ" / "แฮสทะ"

ตัวอย่างประโยคและบทสนทนา (Examples & Dialogues)

Example Sentences:
- My sister can play the guitar, but I can't. (น้องสาว/พี่สาวฉันเล่นกีตาร์ได้ แต่ฉันเล่นไม่เป็น)
- Could you please open the window? It's hot in here. (กรุณาเปิดหน้าต่างหน่อยได้ไหมคะ/ครับ? ในนี้ร้อน)
- Sorry, you can't smoke in this restaurant. (ขอโทษครับ/ค่ะ คุณสูบบุหรี่ในร้านอาหารนี้ไม่ได้)
- All passengers must show their passports. (ผู้โดยสารทุกคนต้องแสดงพาสปอร์ต)
- You don't have to hurry. We have plenty of time. (คุณไม่จำเป็นต้องรีบ เรามีเวลาเหลือเฟือ)
- Do I have to finish this today? (ฉันจำเป็นต้องทำให้เสร็จวันนี้ไหม?)
Dialogue 1: Asking for Help (บทสนทนา 1: ขอความช่วยเหลือ) (A: Tourist, B: Person on the street) A: Excuse me, can you help me? I'm lost. (ขอโทษครับ/ค่ะ ช่วยฉันหน่อยได้ไหมคะ/ครับ? ฉันหลงทาง) B: Sure. Where do you want to go? (ได้สิครับ/คะ คุณอยากจะไปที่ไหน?) A: I want to go to the City Museum. Could you show me on the map? (ฉันอยากไปพิพิธภัณฑ์เมืองค่ะ/ครับ คุณช่วยชี้ให้ในแผนที่หน่อยได้ไหมคะ/ครับ?) B: Of course. We are here... You have to go straight and then turn left. You can't miss it. (ได้แน่นอนครับ/ค่ะ เราอยู่ตรงนี้... คุณต้องตรงไปแล้วก็เลี้ยวซ้าย คุณไม่พลาดแน่) A: Thank you so much! You are very kind. (ขอบคุณมากนะคะ/ครับ! คุณใจดีมาก)
Dialogue 2: Rules at Work (บทสนทนา 2: กฎที่ทำงาน) (A: New Employee, B: Colleague) A: What time do we have to start work here? (พวกเราต้องเริ่มงานกี่โมงเหรอครับ/คะที่นี่?) B: We have to be here by 9 AM. But you mustn't be late often. (เราต้องมาถึงก่อน 9 โมงเช้าครับ/ค่ะ แต่คุณห้ามมาสายบ่อยๆ นะ) A: Okay. Do I have to wear a suit every day? (โอเคครับ/ค่ะ ฉันจำเป็นต้องใส่สูททุกวันไหม?) B: No, you don't have to wear a suit. Smart casual is fine. But you must wear your ID card at all times. (ไม่ครับ/ค่ะ คุณไม่จำเป็นต้องใส่สูท ชุดสุภาพกึ่งลำลองก็พอ แต่คุณต้องใส่บัตรพนักงานตลอดเวลา) A: Got it. Can I eat lunch at my desk? (เข้าใจแล้วครับ/ค่ะ ฉันกินข้าวกลางวันที่โต๊ะทำงานได้ไหม?) B: No, you can't eat at your desk. You have to eat in the canteen. (ไม่ได้ครับ/ค่ะ คุณกินที่โต๊ะไม่ได้ คุณต้องไปกินที่โรงอาหาร)

บทอ่าน (Reading Passage)

English: Learning a new language can be challenging, but it's also very rewarding. You don't have to be perfect from the beginning. Everyone makes mistakes. The important thing is that you must try to practice every day. You can listen to music or watch movies in the language you are learning. You should also try to speak, even if you can only say simple sentences. You don't have to be afraid of making mistakes. You mustn't give up! With practice, you can improve and you will be able to communicate confidently. ภาษาไทย: การเรียนภาษาใหม่อาจจะท้าทายได้ แต่มันก็คุ้มค่ามากเช่นกัน คุณไม่จำเป็นต้องสมบูรณ์แบบตั้งแต่เริ่มต้น ทุกคนก็ทำผิดพลาดกันได้ สิ่งสำคัญคือคุณต้องพยายามฝึกฝนทุกวัน คุณสามารถฟังเพลงหรือดูภาพยนตร์ในภาษาที่คุณกำลังเรียนรู้ได้ คุณควรจะลองพยายามพูดด้วย แม้ว่าคุณจะพูดได้แค่ประโยคง่ายๆ ก็ตาม คุณไม่จำเป็นต้องกลัวที่จะทำผิดพลาด คุณห้ามยอมแพ้เด็ดขาด! ด้วยการฝึกฝน คุณสามารถพัฒนาขึ้นได้และคุณจะสามารถสื่อสารได้อย่างมั่นใจ

(คำแปล: บทอ่านนี้ให้คำแนะนำเกี่ยวกับการเรียนภาษา ใช้ can/can't บอกความเป็นไปได้/ความสามารถ, don't have to บอกความไม่จำเป็น, must/mustn't บอกความจำเป็น/ข้อห้าม, should บอกคำแนะนำ, will be able to บอกความสามารถในอนาคต)

เกร็ดน่ารู้สำหรับคนไทย (Tips for Thais)

แยก "ต้อง" (must/have to) กับ "ควร" (should): ภาษาไทยบางทีใช้ "ต้อง" ในความหมาย "ควรจะ" ได้ แต่ภาษาอังกฤษแยกชัดเจนกว่า ถ้าแค่แนะนำใช้ should ถ้าจำเป็น/บังคับใช้ must/have to
ความสุภาพของ Could: เวลาขอร้องหรือขออนุญาต การใช้ Could จะฟังดูสุภาพและเกรงใจกว่า Can มาก โดยเฉพาะกับคนที่ไม่สนิท หรือผู้ใหญ่กว่า
Cannot vs Can't: Cannot (เขียนติดกัน) เป็นรูปเต็มของ can't ใช้ในการเขียนที่เป็นทางการมากกว่า แต่ can't ใช้บ่อยกว่าในภาษาพูดและเขียนทั่วไป

แบบฝึกหัด (Exercises)

1. เลือก Can, Can't, Could, Must, Mustn't, Have to, หรือ Don't have to:

a. Birds ________ fly, but fish ________. (ability)
b. Excuse me, ________ you help me lift this box, please? (polite request)
c. You ________ show your passport at immigration. (necessity/rule)
d. It's Sunday tomorrow, so I ________ go to work. (lack of necessity)
e. You ________ talk loudly in the library. (prohibition)
f. ________ I borrow your dictionary for a minute? (polite permission)
g. He wears glasses. He ________ see very well without them. (inability)

2. เขียนประโยคใหม่โดยใช้ Modal ที่เหมาะสม:

a. (It's necessary for me to finish this) -> I ____________________________.
b. (Is it okay if I sit here?) -> ____________________________? (polite)
c. (It's forbidden to park here.) -> You ____________________________.
d. (It's not necessary for you to wait.) -> You ____________________________.
e. (Are you able to swim?) -> ____________________________?

3. สร้างประโยคเกี่ยวกับตัวคุณ (Write sentences about yourself):

a. Something you can do well: I can ____________________________.
b. Something you can't do: I can't ____________________________.
c. Something you have to do every day: I have to ____________________________.
d. Something you don't have to do on weekends: I don't have to ____________________________.

4. แปลเป็นภาษาอังกฤษ (Translate into English):

a. คุณช่วยปิดประตูให้หน่อยได้ไหม? (สุภาพ) -> ____________________________?
b. ฉันขอใช้ห้องน้ำหน่อยได้ไหม? (สุภาพ) -> ____________________________?
c. คุณต้องมีใบขับขี่เพื่อขับรถ -> ____________________________
d. ห้ามถ่ายรูปในพิพิธภัณฑ์ -> ____________________________
e. เราไม่จำเป็นต้องรีบ -> ____________________________

(เฉลยแบบฝึกหัดจะอยู่ท้ายเล่ม)

บทเรียนถัดไป (Next Unit)

เราจะมาเรียนรู้การเปรียบเทียบสิ่งต่างๆ โดยใช้ Comparative และ Superlative Adjectives กันครับ/ค่ะ!

Next: Unit 19: การเปรียบเทียบ (Comparisons) →